Jednorazowa amortyzacja jako pomoc de minimis

Z art. 16k ust. 10 updop wynika, że jednorazowe odpisy amortyzacyjne stanowią pomoc de minimis.

Pomoc de minimis jest udzielana na podstawie przepisów prawa wspólnotowego, m.in. rozporządzenia Komisji (WE) Nr 1998/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu do pomocy de minimis (Dz. U. UE. L. 2006.379.5 ze zm.). Wynika z niego, że ogólna kwota takiej pomocy przyznana podmiotowi gospodarczemu nie może przekraczać 200.000 euro w ustalonym okresie 3 lat podatkowych, a dla podatników z sektora transportu drogowego kwota ta ustalona została na poziomie 100.000 euro. Limity te dotyczą kwoty brutto udzielonej pomocy. Jeśli pułap ten zostanie przekroczony, pomoc traktowana jest jako niespełniająca warunków pomocy de minimis. W konsekwencji zwrotowi podlega wartość przyznanej pomocy wraz z odsetkami jak dla zaległości podatkowych, płatnymi od dnia, w którym pomoc została udostępniona, do dnia, w którym dokonano zwrotu.

Pomoc de minimis może przybrać formę np. dotacji inwestycyjnej, szkoleniowej, ulgi podatkowej, zwolnienia od podatku lub rozłożenia należności na raty, dokonania jednorazowej amortyzacji.

Trzyletni okres trzeba obliczać w sposób ciągły. Oznacza to, że podatnik, którego rok podatkowy jest tożsamy z kalendarzowym, w przypadku korzystania z pomocy de minimis np. w 2013 r. w celu ustalenia jej łącznej wysokości powinien brać pod uwagę sumę pomocy z lat 2011-2013, zaś dla roku 2014 - z lat 2012-2014.

Z możliwości ubiegania się o pomoc w formie de minimis wyłączone są m.in. podmioty gospodarcze:

• prowadzące działalność zarobkową w zakresie drogowego transportu towarowego na nabycie pojazdów do transportu drogowego,
   
• znajdujące się w trudnej sytuacji ekonomicznej według kryteriów określonych w przepisach UE dotyczących udzielania pomocy publicznej.

Mali podatnicy i podatnicy rozpoczynający działalność mogą jednorazowo zamortyzować większość posiadanego majątku. Przepisy pozwalają stosować jednorazową amortyzację do środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 KŚT, z wyłączeniem samochodów osobowych. Uregulowania w tym zakresie zawarte są w art. 16k ust. 7-13 updop.

Mały podatnik, to podatnik, u którego wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego VAT) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty odpowiadającej równowartości 1.200.000 euro. Przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1.000 zł (art. 4a pkt 10 updop). Status małego podatnika w 2013 r. mają podatnicy, u których wartość przychodu ze sprzedaży łącznie z kwotą należnego podatku od towarów i usług za 2012 r. nie przekroczyła kwoty 4.922.000 zł.

Prawo do zastosowania jednorazowej amortyzacji nie przysługuje podatnikom podatku dochodowego od osób prawnych rozpoczynającym działalność, którzy zostali utworzeni:

• w wyniku przekształcenia, połączenia lub podziału podatników albo
   
• w wyniku przekształcenia spółki lub spółek niemających osobowości prawnej, albo
   
• przez osoby fizyczne, które wniosły na poczet kapitału nowo utworzonego podmiotu uprzednio prowadzone przez siebie przedsiębiorstwo albo składniki majątku tego przedsiębiorstwa o wartości przekraczającej łącznie równowartość w złotych kwoty co najmniej 10.000 euro.

W danym roku podatkowych kwota jednorazowego odpisu nie może przekroczyć określonego limitu. Niezależnie od liczby nabywanych środków trwałych, łączna wysokość jednorazowych odpisów w roku podatkowym nie może przekraczać równowartości kwoty 50.000 euro (po przeliczeniu na złote według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok podatkowy, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w zaokrągleniu do 1.000 zł). Kwota jednorazowego odpisu amortyzacyjnego na 2013 r. wynosi 205.000 zł.

O tym, czy można skorzystać z jednorazowej amortyzacji danego środka trwałego, decyduje przynależność tego składnika majątku do odpowiedniej grupy KŚT, ponieważ jednorazowo zamortyzować można wartość środków trwałych zakwalifikowanych do grupy:

• 3 KŚT - kotły i maszyny energetyczne (np. kotły grzejne, silniki prądu stałego),
   
• 4 KŚT - maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania (np. tokarki, szlifierki, nitownice, sprężarki, piece topielne, zespoły komputerowe),
   
• 5 KŚT - maszyny, urządzenia i aparaty specjalistyczne (np. maszyny i urządzenia wiertnicze, maszyny do robót budowlanych, maszyny i urządzenia do ochrony roślin),
   
• 6 KŚT - urządzenia techniczne (np. transformatory, dźwigi osobowe i towarowe, urządzenia do oczyszczania wody),
   
• 7 KŚT - środki transportu, z wyjątkiem samochodów osobowych (np. samochody ciężarowe, ciągniki, naczepy, autobusy),
   
• 8 KŚT - narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie, gdzie indziej niesklasyfikowane (np. wyposażenie techniczne dla prac biurowych, kioski, baraki).

Ta metoda amortyzacji nie dotyczy środków trwałych sklasyfikowanych w grupie 1 i 2 KŚT (np. budynki, lokale i obiekty inżynierii lądowej i wodnej) oraz wartości niematerialnych i prawnych. Przypominamy, że środki trwałe z grupy 0 i 9 KŚT (tj. grunty i inwentarz żywy) nie podlegają amortyzacji podatkowej.

Możliwość wyboru jednorazowej amortyzacji nie została uwarunkowana formą nabycia środka trwałego. Nie ma przeszkód do jej stosowania, gdy nabycie nastąpiło w sposób inny niż w drodze kupna (np. w drodze spadku, darowizny). Jednorazową amortyzację można stosować także do ujawnionych środków trwałych nieobjętych dotychczas ewidencją (art. 16h ust. 1 pkt 4 updop) i środków trwałych (z wyłączeniem samochodów osobowych) wykorzystywanych na podstawie umowy leasingu finansowego.

Kwotę pomocy w formie jednorazowej amortyzacji określa się jako ekwiwalent dotacji brutto (EDB). W celu ustalenia tej wartości trzeba zastosować jeden z dwóch wzorów określonych w § 4 pkt 22 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowego sposobu obliczenia wartości pomocy publicznej udzielanej w różnych formach (Dz. U. nr 194, poz. 1983 ze zm.). Wybór właściwego wzoru zależy od tego, czy podatnik jednorazowo zamortyzował 100% wartości danego środka trwałego, czy niższy procent tej wartości.

W przypadku przyspieszonej (jednorazowej) amortyzacji wartością pomocy de minimis jest korzyść, jaką uzyskuje podatnik w związku ze zmniejszeniem podstawy opodatkowania w danym roku (w konsekwencji zmniejszeniem podatku) na skutek zastosowania preferencyjnych zasad amortyzacji, w porównaniu z wartością odpisu, jaki uzyskałby przy zastosowaniu stawki maksymalnej, jaką można zastosować zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym.

Obliczenie wartości pomocy może sprawić trudność, gdyż wymaga wzięcia pod uwagę wielu danych. W jednorazowej amortyzacji są to m.in.:

• wartość niestanowiącego pomocy odpisu amortyzacyjnego, jakiego dokonałby beneficjent pomocy w danym okresie,
   
• wartość jednorazowego odpisu stanowiącego pomoc publiczną,
   
• stopa dyskontowa wyrażona w ułamku dziesiętnym.

Podatnik może jednak wystąpić do organu podatkowego o interpretację indywidualną w sprawie sposobu obliczenia wykorzystanej wartości pomocy publicznej (pomocy de minimis) na potrzeby jednorazowej amortyzacji. Tak wynika z wyroku NSA z 4 listopada 2010 r., sygn. akt II FSK 1019/09.